English
Nederlands
Westerdok & Westerdokseiland
Het Westerdok is zowel een water als een straat, ontstaan in 1834 toen, door de aanleg van de Westerdoksdam en later het Westerdokseiland, dit deel werd afgescheiden van het open water van het IJ. Het afgesloten deel van het water, niet meer aan de getijden onderworpen, kreeg de naam Westerdok en kon toen alleen nog bereikt worden via de Westerdoksluis.
Westerdok, kijkend naar Realeneiland, één van de Westelijke Eilanden (maart 2022).
Ten zuiden van het Westerdok ligt de spoorlijn, ten westen liggen het Realeneiland en het Bickerseiland. De Westerdoksdijk ligt aan de buitenkant langs het IJ. Op het vergrote Westerdokseiland werden later grote nieuwe huizenblokken met apartementen neergezet. De binnenkant kijkt over het water uit op de twee Westelijke Eilanden: Bickerseiland en Realeneiland. Het Westerdok dient nu ook als een jachthaven.
Westerdok, gezien vanaf de zuidkant bij de Westerdokskade in noordelijke richting (maart 2022).
Korte geschiedenis van het Westerdokseiland
De Westerdoksdijk werd in 1834 aangelegd om de verzanding van de waterwegen rond de Westelijke Eilanden tegen te gaan. Ten noorden en ten westen van de Westelijke Eilanden lagen een park en een begraafplaats (Westerbegraafplaats), allebei nu verdwenen. Rechts boven op de kaart hieronder uit 1867 zie je het Galgenveld aan de andere kant van het IJ in Amsterdam-Noord, waar de lichamen van misdadigers in de open lucht werden opgehangen. Voordat de Westerdoksdijk er was kon je dat Galgenveld zien vanaf de Galgenstraat op Prinseneiland en Bickerseiland, vandaar de naam van de straat.
De Westelijke Eilanden en de Westerdoksdijk op een kaart uit 1867. Het Westerdokseiland was nog niet aangelegd.
Tijdens de 19e eeuw werd de dijk steeds meer een industriegebied: kades, pakhuizen en grote pieren werden gebouwd. Langzamerhand werd er steeds meer land aan beide kanten van de dijk toegevoegd. Vanaf 1920 werd het Westerdokseiland voornamelijk als rangeerterrein gebruikt, verbonden met het Centraal Station door een spoorbrug. De dijk werd een eiland waar werknemers van de haven en het spoor woonden en werkten.
Luchtfoto van het Westerdokseiland, het Westerdok en de Westelijke Eilanden, foto van Doriann Kransberg, 2009. Links boven de Prinsengracht, rechtsonder het Stenen Hoofd, een pier uit 1905, gebouwd voor de schepen van de Holland-Amerika Lijn (Stadsarchief Amsterdam).
In de jaren 1960 en 1970 verhuisde de meeste havenactiviteit naar het Westelijk Havengebied. Het Westerdokseiland was grotendeels verlaten en werd vervolgens bewoond door kunstenaars, stadsnomaden, krakers en woonbooteigenaren. Aan het begin van de 21e eeuw werden hier een aantal enorme apartementenblokken gebouwd — jammer genoeg vond niemand het belangrijk om de zichtlijnen vanuit de oude stad naar het IJ veilig te stellen, waardoor de Prinsengracht haar uitzicht helemaal kwijtraakte.
Kijkje vanaf het Westerdok door de Winthorststraat, door een opening in de bebouwing van de IJdok pier zie je A’DAM Tower aan de andere kant van het IJ (maart 2022).
Tijdens de bouw van de kantoren- en apartementenblokken op de IJdok pier (aan de zuidkant van de dijk) werd een smalle sleuf leeg gelaten om de zichtlijn te behouden vanuit de stad richting het IJ. Van 1911 tot 2009 stond op het IJdok het Koloniaal Etablissement (nu afgebroken), een groot pakhuis waar ooit de goederen uit Nederlands-Indië (nu Indonesië) werden opgeslagen en gekeurd. Aan de noordkant van het Westerdokseiland loopt de Westerdoksdijk door naar de Silodam, een voormalige strekdam die eind 19e eeuw werd aangelegd. Er staan twee grote graansilo’s op (nu omgebouwd tot apartementen).
Westerdok Fotogalerij (maart 2022)
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.
