English
Nederlands
Raadhuisstraat
De Raadhuisstraat loopt tussen de Nieuwezijds Voorburgwal (in 1884 gedempt) en de Keizersgracht en is aangelegd vanaf 1895 — het Paleis op de Dam was tot 1808 het Raadhuis (Stadhuis), vandaar de naam.
De zuidkant van de Raadhuisstraat met de winkelgalerij, gezien in de richting van de Westerkerk.
Detail van een kaart uit 1882. Onder de lens de plek waar nu de Raadhuisstraat loopt. In het midden de Warmoesgracht — het bebouwde blok met de letter LL is waar de S-bocht zou komen naar de Rozengracht (die in 1890 gedempt zou worden).
Men wilde een grotere uitvalsweg maken voor het toenemende verkeer van de Dam naar de nieuwe wijken in West en dempte dus de toenmalige Warmoesgracht (die liep tussen het Singel en de Herengracht). De Huiszittensteeg en de Korte Huiszittensteeg (tussen de Nieuwezijds Voorburgwal en het Singel) werden flink verbreed.
Warmoesgracht in 1890 vóór de demping, gezien van Singel naar Herengracht.
1896, de Warmoesgracht al gedempt en afbraak van de panden op de Herengracht.
Op de 17e eeuwse Westermarkt was de Waag (Westerhal) in 1857 al gesloopt. Verderop werd ook de Rozengracht gedempt en nog meer naar het westen werd de De Clercqstraat aangelegd.
De Westerhal op de Westermarkt rond 1845. Gebouwd in 1619 om de Schutterij te huisvesten, werd het de Stadswaag (van 1808 tot 1819) nadat de waag op de Dam was afgebroken. De Westerhal werd vervolgens zelf afgebroken in 1857.
Tussen de Herengracht en de Keizersgracht werd een doorbraak gemaakt — met een S-bocht, omdat de straten niet in elkaars verlengde lagen. Voor die doorbraak werden veel monumentale panden gesloopt, ook om plaats te maken voor de Winkelgalerij in Art Nouveau stijl in 1899. Er verdwenen heel wat panden op de Nieuwezijds Voorburgwal, Spuistraat, Huiszittensteeg, Korte Huiszittensteeg, Herengracht en Keizersgracht. Alle bestaande bruggen werden opnieuw gebouwd, maar nu breder.
Arcade (Galerij)
Veel grote steden, zoals Parijs en Wenen, werden in de 19e eeuw getransformeerd met moderne grandeur. Amsterdam — hoewel er wel gebouwen als het Centraal Station, de Bijenkorf, het Rijksmuseum en het Hoofdpostkantoor werden toegevoegd — was meestal relatief arm, dus werden er ook relatief weinig echt indrukwekkende structuren neergezet. De Galerij aan de zuidkant van de Raadhuisstraat was in die zin een uitzondering.
De winkelgalerij op de Raadhuisstraat rond 1900.
In opdracht van Levensverzekering Maatschappij Utrecht en ontworpen door architect A.L. van Gendt (die ook het Concertgebouw ontwierp) en zijn twee zonen, kwam er een winkelgalerij met woonhuizen erboven tussen de Herengracht en de Keizersgracht, opgeleverd in april 1899.
De Galerij aan de zuidkant van de Raadhuisstraat nu (op een zeldzaam rustig moment).
De noordelijke kant van de Raadhuisstraat verging het anders — op de hoek van de straat stond op Herengracht 182 het gebouw “De Zonnewijser”, in 1868 verkocht aan een katholiek weeshuis (1868-1932) — de regenten ervan waren fel tegen elke verandering aan hun achtererf. Dit zorgde ervoor dat er een lange periode volgde van nogal rommelige bouwhistorie aan de noordkant van de straat vanwege onverkoopbare percelen, resulterend in een mix van veel verschillende bouwstijlen.
Gebouw De Zonnewijser (voormalig katholiek weeshuis), op de hoek van de Raadhuisstraat en Herengracht.
Stijlen & Renovatie
De Raadhuisstraat, verderop gevolgd door de Rozengracht, De Clercqstraat, Admiraal de Ruyterweg en Jan Evertsenstraat, is ook vandaag nog een belangrijke verkeersader van de Dam naar de westelijke gebieden van de stad. Op de route zijn heel wat interessante gebouwen en bouwstijlen te zien, van de middeleeuwse Dam, tot de 17e en 18e eeuwse Grachtengordel, tot de Amsterdamse School (1910-1930) in De Baarsjes en het sobere functionalisme van de jaren 1950 en 1960 verder naar het westen.
In juli 2020 keurde de gemeenteraad een plan goed om de Raadhuisstraat en de Rozengracht te renoveren en herinrichten, als onderdeel van project Oranje Loper, daarbij ook de bruggen op de route vernieuwend. Een definitief besluit wordt verwacht in juli 2021.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.
