Oude Kerk
Op het Oudekerksplein, middenin het Wallengebied, staat de Oude Kerk. Dit is het oudste bewaarde gebouw in de stad. Rond 1213 stond hier een klein houten kapelletje, dat later werd vervangen door een bakstenen exemplaar, ingewijd in 1306. De Oude Kerk bleef gespaard tijdens de grote stadsbranden van 1421 en 1452. De kerk werd in de 14e, 15e en 16e eeuw vergroot en uitgebreid, gerestaureerd van 1951 tot 1975 en nog eens van 1994 tot 1998. Het gebouw is een rijksmonument.

Oude Kerk gezien vanaf de Oudezijds Voorburgwal (juni 2020).
Tot de Protestantse Alteratie (1578) was dit een katholieke kerk, gewijd aan Sint Nicolaas van Myra (de beschermheilige van Amsterdam). De historische stijlkamers en kerkcollectie zijn sinds 2008 open voor publiek. Sinds 2016 wordt de kerk ook gebruikt als expositieruimte voor moderne kunst, zo’n drie to vier keer per jaar.
Funderingsproblemen & restauraties
Hoewel de constructie van de Oude Kerk relatief licht is met zijn houten gewelfbogen van Estlands eiken uit 1390 (de grootste middeleeuwse houten gewelfbogen van Europa), hadden niettemin de korte dunne palen waarop het gebouw rust maar weinig draagkracht. In de tijd dat de kerk werd gebouwd stond heitechniek nog in de kinderschoenen. Problemen met de fundering zorgden ervoor dat de kerk wegens instortingsgevaar in 1951 werd gesloten. Een 24 jaar durende restauratie volgde tot 1975, en nog eens van 1994 tot 1998.

Oude Kerk gezien vanaf het Oudekerksplein (juni 2021).
Zerkenvloer
De kerkvloer bestaat helemaal uit grafstenen, de kerk werd op een kerkhof gebouwd. Bewoners van de stad werden tot 1865 binnen de kerk begraven. Er zijn 2.500 graven in de Oude Kerk, een aantal van bekende Amsterdammers, onder wie Saskia van Uylenburgh (Rembrandt’s vrouw) en Frans Banninck Cocq (burgemeester van Amsterdam en centrale figuur in de Nachtwacht van Rembrandt). Van 2008 tot 2013 werd de zerkenvloer uitgebreid gerestaureerd.
Beeldenstorm
De Beeldenstorm betekende het vernielen van religieuze afbeeldingen en kunst in de 16e eeuw, waarbij katholieke kunst vernield werd door Calvinistische menigten. In Nederland gebeurde dit vooral in de zomer van 1566, waarbij ook veel huizen van geestelijken en kloosters werden geplunderd. In de Oude Kerk in Amsterdam verdwenen altaren en vele beelden, behalve degene die heel hoog stonden. De beeldenstorm was deels ook gevoed door de weerstand tegen het katholieke Spaanse regime in Nederland en had natuurlijk ook weer Spaanse tegenmaatregelen tot gevolg.
Het Spaanse Inquisitie-regime
De Spaanse koning Filips II stuurde meteen de Hertog van Alva naar Holland met 10.000 troepen om de Protestantse betogers te straffen en het katholicisme opnieuw stevig te verankeren. Alva startte een vijf jaar durend schrikbewind van inquisitie, waarbij een groot aantal zogeheten ketters werden gemarteld en publiek geëxecuteerd. Dit was, samen met de gehate belastingen die Spanje oplegde, de hoofdreden voor de Nederlandse opstand tegen de Spanjaarden, die resulteerde in de Tachtigjarige Ooorlog (1568-1648). In 1578 werden alle Spaansgezinde bestuurders de stad uitgezet, wat het begin was van de Republiek van de Zeven Provinciën.

Allegorie van de tirannie van de Hertog van Alva in de Nederlanden, gebaseerd op een prent van Willem Delff uit 1622 (Rijksmuseum).
Na de Protestantse Alteratie
Na 1578 werd de Oude Kerk opnieuw ingericht voor Protestantse kerkdiensten. In 1584 kregen kooplieden toestemming om de kerk als beurs te gebruiken — dit duurde tot 1611, toen de Koopmansbeurs op het Rokin werd geopend. Vanaf 1632 werden de vergaderingen van de Kerkraad afwisselend in de Oude Kerk en de Nieuwe Kerk gehouden. Toen het nieuwe stadhuis op de Dam klaar was (het huidige Koninklijk Paleis) verloor de Oude Kerk langzaam zijn belang en was hij niet meer de hoofdkerk van Amsterdam.
Oude Kerk Fotogalerij (mei & juni 2021)
De IJzeren Kapel & de Charterkast
De ruimte van de IJzeren Kapel, gebouwd in 1516, met zijn deur hoog op een muur van de Oude Kerk, was het eerste stadsarchief: hier werden de belangrijkste contracten en patenten van de stad bewaard. Deze ruimte, een goede 4 m boven de kerkvloer zonder trap ernaartoe, was afgesloten door twee zware deuren (één van ijzer en één van dik eiken) met vier sloten, waarvan de sleutels door drie verschillende personen werden bewaard.

Oude Kerk met de Sint Sebastiaanskapel (of Handboogschutterskapel) met de catechiseerkamer. Erboven de deur naar de IJzeren Kapel. Fragment van een tekening uit 1818 van Gerrit Lamberts (1776–1850) (Stadsarchief Amsterdam).
Na een paar verwoestende stadsbranden in 1421 en 1452, waarbij tweederde van de stad werd verwoest, gaf de stad opdracht tot het bouwen van een charterkast om de belangrijke documenten van de stad veilig in te bewaren. Deze eiken charterkast — tenminste vóór 1468 gebouwd — had 45 laatjes en nog eens drie sloten op de kast zelf. De kast is dus 50 jaar ouder dan de ruimte in de kerk waar hij in stond. De charterkast is nu te bezichtigen in het Stadsarchief op de Vijzelstraat.
Oude Kerk in mei 2021 (video)
Website Oude Kerk: https://oudekerk.nl/
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.