Makelaers Comptoir

Het Makelaers Comptoir (makelaars­kantoor) uit de 17e eeuw staat aan de Nieuwe­zijds Voorburg­wal 75, op de hoek van de Nieuwe Nieuw­straat. Het is één van de weinige over­gebleven gilde­huizen in Amsterdam. Het gebouw werd gereno­veerd in 1739, 1836, 1937 en 2003. Sinds 1970 is het een nationaal monument, niet publiek toeganke­lijk, maar het wordt wel af en toe verhuurd voor kleine evene­menten.

Het Makelaers Comptoir op de Nieuwe­­zijds Voorburg­­wal 75. Omdat de Nieuwe Nieuw­straat schuin loopt, heeft het gebouw een vreemde drie­hoekige vorm, veel breder aan de voor­kant dan aan de achter­kant.

Gebouwd in 1633-1634 als een gilde­huis voor het Makelaars­gilde (opgericht in 1612), is het gebouw tot 2002 doorlopend in het bezit geweest van het gilde, toen het voor de symbolische som van 1 euro aan de Vereniging Hendrick de Keyser werd verkocht.

Nieuwezijds Voorburg­wal met het Makelaers Comptoir in 1868 (voordat de gracht gedempt werd in 1884)

Makelaars waren tussen­personen die bemiddelden tussen kopers en verkopers die handelden in koffie, tabak, graan, cacao en aller­hande goederen. Ze genoten veel aanzien en werden vertrouwd in de 17e eeuw: ze hadden het recht om goud en zilver te wegen en er de waarde van te bepalen.

In het voorhuis is een zwart-wit geblokte marmeren vloer te zien en een haard met een schoor­steen­mantel uit 1760 — de wapen­schilden van de besturende makelaars hangen aan de muren. Een gebeeld­houwde en vergulde roos aan een balk in het plafond van de kamer betekende dat alles dat in die kamer werd besproken sub rosa diende te blijven (onder de roos, vertrouwe­lijk).

Een makelaars­staf (1837) uit het Makelaers Comptoir. Deze stafjes werden door de makelaars gedragen als identificatie.

Hoewel de hele gilde­structuuur officieel werd opgeheven in de Franse periode (de Bataafse Republiek, 1795–1806), ging het Makelaars­gilde gewoon door in een andere vorm tot in de 20e eeuw. Terwijl van de meeste gilden al hun eigen­dommen door de staat werden geconfis­ceerd, was het Amsterdamse Makelaars­gilde een uitzonde­ring: hoewel ze bijna al hun privi­leges kwijt waren, bleven ze als vereniging de bezit­tingen van het gilde beheren.

Sint Geertruidenklooster

Op  het terrein tussen de Suiker­bakkers­steeg en de St. Geer­truiden­steeg aan de Nieuwe­zijds Voorburg­wal stond ooit het St. Geer­truiden­klooster. Dit klooster, waarschijnlijk uit ongeveer 1416, bleef relatief klein, het stond in het dure noord­weste­lijke deel van de stad, dicht­bij de haven. Het was één van de weinige vrouwen­kloosters waar manuscripten werden vermenig­vuldigt. De meeste nonnen kwamen uit belang­rijke families en waren goed opgeleid.

Het St. Geertruiden­klooster in 1544

Aan de oostkant stond het klooster tegen het eerste Onze Lieve Vrouwe­gasthuis aan, wat aanleiding was voor jaren­lange onenig­heid over het recht van overpad. In 1432 werd overeen­stemming bereikt over een pad voor het zieken­huis over het klooster­terrein. Dit pad was ongeveer 2 meter breed en heet nu de Suiker­bakkers­steeg, naar een suiker­bakkerij die in de voor­malige kapel werd gevestigd toen het klooster in 1585 werd opge­heven. Na de Alteratie van 1578 werd het klooster­terrein ontruimd voor de aanleg van de Nieuwe Nieuw­straat.

Kasteel van Aemstel

Het aangrenzende gebouw op nummer 72 heeft niets van doen met het kasteel van de Heren van Aemstel, ondanks de mooie naam. Het werd in 1904-1905 gebouwd in een sobere Art Nouveau stijl en was het hoofd­kantoor van drukkerij De Tijd, van 1845 tot 1974 een katholiek dag­blad, later voort­gezet als opinie­weekblad. Het tegel­tableau op de gevel stelt gebeurte­nissen voor uit het leven van Gijsbrecht van Aemstel en werd ontworpen door Theo Molkenboer. Tegenwoordig is hier het INK Hotel MGallery.

’t Kasteel van Aemstel uit 1904-1905 op de Nieuwe­zijds Voorburg­wal 72, nu het INK Hotel MGallery