Houten politieposten

Tegenover het Betty Asfalt complex en de Post­zegel­markt, staat op een klein pleintje een vroegere houten politie­post uit 1896, tegenover Nieuwe­zijds Voor­burg­wal 287, bijna ter hoogte van de Sint Luciën­s­teeg. Dit gebouw werd door de Dienst Publieke Werken van Amsterdam gebouwd in Zwitserse chalet­stijl — het was van 1915 tot 1984 een openbaar toilet. Het kleine pandje is sinds 2002 een nationaal monument. Nu is het een restaurant, Stads­paleis.

Voor­malige houten politie­post uit 1896 op de Nieuwe­zijds Voorburg­gwal, nu restaurant Stads­paleis (februari 2021).

Reorganisatie van de politie

De eindeloze sinus­golf van centralisatie-decentralisatie — waar de bureaucratie zo dol op is — zorgde in 1878 voor een reorganisatie van de politie en het in­richten van heel veel kleine politie­posten in Amsterdam. Er waren meer dan 50 van deze politie­posten, van waaruit over de wijken werd gewaakt. De oude nacht­wacht werd opge­heven en de politie­mensen werden geacht diensten van 48 uur te lopen, letterlijk te voet — deze posten dienden dan als plek om even in uit te rusten. Elke wijk had zo’n twee tot vier van deze gebouwtjes, die dag en nacht bemand waren. Ze deden ook dienst als tijde­lijke op­sluiting en als plek voor eerste hulp.

Nog maar drie over

Er zijn nog maar drie van deze houten politie­posten over: de post op de Nieuwe­zijds Voor­burg­wal tegen­over de Post­zegel­markt, eentje bij het Frederiks­plein op de Achter­gracht 11F en één op de Buik­sloter­weg 9B (in Amsterdam Noord). Alle andere zijn verdwenen, de meeste afgebroken tijdens de herin­richting van de pleinen waar ze op stonden.

Voormalige politiepost op de Achter­gracht 11F, nu edelsmid Mélanie Pigeaud (juni 2020).

De voor­malige politie­post op de Achter­gracht is een gemeen­telijk monument, daterend uit 1897. Hij werd hier naar toe verplaatst in 1913 vanaf de oor­spronke­lijke plek op de Hemony­laan. Dit was een post van het type B, kleiner dan de post op de Nieuwe­zijds Voor­burg­wal en hij werd in 1924 opgeheven. Nu is edel­smid Mélanie Pigeaud er gevestigd.

Voor­malige houten politie­post aan de Buik­sloter­weg 9B (foto Rijks­dienst voor het Cultureel Erfgoed).

De post aan de Buik­sloter­weg 9B is uitgevoerd in een landelijke versie van de Amsterdamse School en is uit 1915. Deze post werd rond 1965 opgeheven en is een nationaal monument.