Het Huis aan de Drie Grachten

Vlakbij de ingang van het voor­malige Binnen­gast­huis (tot 1981 het grootste zieken­huis in de binnen­stad, nu onder­deel van de Universi­teit van Amsterdam), staat het beroemde “Huis aan de Drie Grachten”. Aan de Oude­zijds Voor­burg­wal 249, Oude­zijds Achter­burg­wal en de Grimburg­wal staat dit huis uit de 17e eeuw in Hollandse Renaissance stijl, met trapgevels aan elk van de drie kanten.

Het Huis aan de Drie Grachten, gezien vanaf het water van de Grimburg­wal (juni 2020).

Geschiedenis

Het huidige gebouw stamt uit ongeveer 1609, maar de oudste delen komen uit de 16e eeuw. Het huis werd door de eeuwen heen bewoond door een aantal voor­aan­staande rijke families. In de Middeleeuwen (14e eeuw) stond er een herberg op deze plek. Het huis werd in 1990 terug­gebracht in zijn oor­spronke­lijke 17e-eeuwse staat en in 2005 opnieuw gerestau­reerd. Het huis is een Rijks­monument, maar is ook een gewone woning en dus niet open voor publiek.

Het pand gezien vanaf de Grimbur­gwal — deze kant is meer een blinde muur.

De Fluwelen Burgwal

Aan het gebouw is aan de kant van de Oude­zijds Voor­burg­wal een oud stenen straat­naam­bord bevestigd waarop “Fluweelen Burg­wal” staat, de bijnaam destijds voor dit deel van de Oude­zijds Voor­burg­wal, ten zuiden van de Dam­straat. Die naam is ook nog te vinden in kranten en notariële akten uit de 18e eeuw, maar werd rond 1810 voor het laatst gebruikt.

Het oude straa­naam­bord met daarop “Fluweelen Burgwal” (juni 2020).

Niet zo rijk na 1620

De naam Fluwelen Burgwal wordt meestal zo uit­gelegd: van 1578 (de Protestantse Alteratie) tot ongeveer 1620 waren de mensen in deze buurt rijk genoeg om zich fluwelen kleding te veroor­loven. Maar belasting­documenten uit 1742 laten al zien dat tegen die tijd het gemiddelde inkomen daar niet veel hoger was dan elders, hoewel er nog steeds voor­name­lijk wijn­handelaren, linnen­handelaren, goud­smeden en koop­lieden woonden. De echte rijken waren tegen die tijd al vertrokken naar de Heren­gracht en Keizers­gracht.

Toen architect Jan de Meyer in 1909 het gebouw restau­reerde gebruikte hij waar­schijn­lijk dit model om het proces inzichtelijk te maken. Hij baseerde zich op een schilderij uit 1675 van Gerrit Berkheyde (1638-1668) als richtlijn om het gebouw in oor­spronke­lijke staat terug te brengen. Het model hoort bij de collectie van het Amsterdam Museum.

Het Huis Aan De Drie Grachten op een ansichtkaart uit 1900.