Het gebouw op Spui 10A

Op Spui 10 vind je een gebouw uit 1892 — door architect Eduard Cuypers (1859-1927) ontworpen in Eclectische (nieuwe Franse Renaissance) stijl — voor meubel- en tapijt­handel H.F. Jansen. Hier werkten zo’n 300 mensen in verschil­lende werk­plaatsen, naai­ateliers en kantoren. Jansen had voordat dit gebouw er stond een stoom­timmer­fabriek met 170 werk­nemers aan het Spui in drie oude pak­huizen, maar die brandden af in 1891. Nadat het nieuwe gebouw op Spui 10A klaar was verhuisde Jansen zijn winkel hierheen. Oprichter Hendrik Frederik stierf in 1893, 74 jaar oud, één jaar na de opening van het nieuwe gebouw. Zijn vier zonen zetten het bedrijf voort.

Spui 10A gezien vanaf het Spui, met op de begane grond Restaurant Rouhi (december 2021).

Het gebouw staat op 687 grenen hei­palen van 12 m lang. Het hoek­element werd gemaakt door Atelier Van den Bossche & Crevels en bevatte ooit drie grote koperen plaquettes: “H.F. Jansen et Fils“, “Fournisseurs de la Cour” en “Installations Decoratives“. In 1911 gaf Koningin Wilhelmina de firma het recht om het predikaat “Koninklijk” in hun naam te voeren als hof­leveranciers. Het bedrijf sloot de deuren in 1948, toen geen van de familie­leden interesse had om het voort te zetten. Het gebouw werd in 2001 een Rijks­monument.

Links: bestek uit 1891 voor Spui 10A. Rechts: foto van het gebouw rond 1900, genomen door fotograaf Max Bütting­hausen, die woonde op Spui 15 in het Helios­gebouw (Stads­archief Amsterdam).

Een beroemd huis­inrichter

Wat begon als een een­voudige meubel­winkel in 1840 was tegen het eind van de 19e eeuw een firma met een grote faam en reputatie geworden, ook in het buiten­land — ze wonnen veel prijzen op verschil­lende exposities. De clientèle bestond uit rijke burgers met hun stads­paleizen, rijke koop­lieden met hun buiten­plaatsen, officiële instanties, de Beurs van Berlage, een ontvangst­hal in het Willet-Holthuysen, de regenten­kamer in het Maagden­huis, tot zelfs de Nederlandse Koninklijke familie.

Tekening van Herminie Faucher-Gudin van de show­room op de begane grond van Spui 10A in 1892 (Stads­archief Amsterdam).

Jansen zorgde voor meubels en interieur in Paleis Het Loo, Paleis Soest­dijk en Paleis Noord­einde. In 1898 maakte hij de vergulde tronen in Louis-XVI-stijl voor de kroning van Koningin Wilhelmina in het Konink­lijk Paleis op de Dam. Die werden weer gebruikt bij de inaugu­ratie van Koning Willem-Alexander in de Nieuwe Kerk in 2013.

Bovenste deel van de hoek­partij van Spui 10A, gemaakt door Atelier Van den Bossche & Crevels (december 2021).

Beroemd in Parijs

Zoon Johannes Henricus, zijn naam verfranst naar Jean-Henri, was gedurende lange tijd bijzonder gewild en vermaard in Parijs. Maison Jansen op de Rue Royale 6 bestond daar sinds 1881. In 1911 creëerde hij een grote vijf verdiepingen tellende werk­plaats aan de Rue Saint Sabin, “Les Ateliers de Maison Jansen”, waar 800 stylisten en vak­lieden werkten — het bedrijf had een wereld­wijd netwerk van vestigingen. Gedurende meer dan een eeuw werd hun werk bijzonder gewaardeerd door de internationale high-society en vorsten: Parijs, Côte d’Azur, Monte Carlo, Londen, New York, Buenos Aires, Havana, Caïro en het Witte Huis in Washington van de Kennedy’s.

Onderste deel van de hoek­partij van Spui 10A, gemaakt door Atelier Van den Bossche & Crevels (december 2021).

Johannes Jansen was een geres­pecteerd lid van de Parijse kunst­wereld. Hij was mede-oprichter en admini­strateur van de Salon d’Automne sinds 1903, die nog steeds bestaat. Hij stierf in 1928 op zijn land­goed bij Versailles. De firma kampte met financiële problemen toen de Sjah van Perzië zijn miljoenen­rekening voor de decoraties van een exorbitant feest in 1971 niet betaalde, vlak voordat zijn regime eindigde. Johannes had weliswaar voor competente opvolgers gezorgd, maar toch sloot het beroemde huis na 109 jaar de deuren in 1989.

Spui 10A, gezien vanaf het Spui in de richting van de Kalver­straat (december 2021).

Andere gebruikers van het gebouw

Eén van de gebruikers van de kantoorr­ruimtes was de HWAL (Holland West-Afrika Lijn) tussen 1929 en 1969. Zij waren één van de scheep­vaart­routes die door de Verenigde Neder­landsche Scheep­vaart­maat­schappij (VNS) werd onderhouden, wat de naam van het gebouw als Afrika­huis verklaart. Vanaf 1975 zat hier de beroemde boek­winkel Scheltema, Holkema & Vermeulen, voordat ze in 1985 naar het Konings­plein verhuisden. Van 1985 tot 2019 zat hier kleding­winkel Esprit met een lunch­restaurant. Nu is het gebouw in gebruik door de Rituals-keten, met restaurant Rouhi op de begane grond.

Zijkant van Spui 10A, nu House of Rituals (december 2021).