De Papegaai

Op de drukke Kalver­straat zit op nummer 58 the voor­malige katholieke schuil­kerk De Papegaai, officieel de kerk van St. Petrus & St. Paulus. Deze kerk begon in 1672 als een schuil­kerk, omdat na de protestantse Alteratie van 1578 publieke katholieke diensten verboden waren. De kerk zat eerst in het huis zelf, na 1710 in de tuin van de welge­stelde familie Bout. Het is de grootste Amster­damse schuil­kerk die nog in gebruik is. De kerk is een Rijks­monument en vrij toe­ganke­lijk tussen 10:00 en 16:00, behalve op zondag­middag. De zondags­dienst wordt er in het Latijn gehouden met Grego­riaanse zang.

Voormalige schuil­kerk De Papegaai op de Kalver­straat 58 (juni 2021).

De eigenaar van het huis en de tuin waar de schuil­kerk oor­spronke­lijk stond was een vogel­handelaar, vandaar de papegaai boven de ingang links en de bijnaam van de kerk. In 1853 mochten katholieken weer open­lijk hun geloof belijden en openlijk diensten houden, dus werd de voor­malige schuil­kerk vanaf 1848 vervangen door een grotere neo­gotische kerk, met behoud van de rijke inventaris. De architect was Gerrit Moele.

Detail van de ingang van kerk De Papegaai op de Kalver­straat 58. Links een papegaai op een stok, rechts St. Joseph, de oor­spronke­lijke bescherm­heilige van de kerk (juni 2021).

Nadat de nieuwe kerk in 1848 was gebouwd bleef de kerk toch min of meer verstopt. Pas in 1899 werd de kerk verder verlengd – het oor­spronke­lijke woon­huis werd afge­broken — en werd de ingang aan de Kalver­straat 58 gebouwd. Er volgden nog een aantal kleinere uit­brei­dingen in 1909 en 1931. De ingang en het trappen­huis werden in 1932 gereno­veerd in art deco stijl. Er volgde nog een renovatie in 2004. De façade heeft rechts een beeld van St. Joseph (aan wie de kerk was gewijd) en een papegaai op een stok links. Het kerk­gebouw loopt helemaal door tot aan de Nieuwe­zijds Voor­burg­wal 293, waar de pastorie uit 1914 is.

Boven de galerij in de kerk zitten twee glas-in-lood­ramen die in 1933 werden toege­voegd, afkomstig uit de afge­broken St. Catherina­kerk op het Singel 425. Aan de kant van de Nieuwe­zijds Voor­burg­wal 293 (de pastorie) staat op het dak een middel­eeuwse dak­ruiter (een klein houten torentje op het dak) dat de plaats aan­geeft van de kerk in het blok gebouwen. Die dak­ruiter kwam van de Nieuwe­zijds Kapel, de voormalige Heilige Stede aan het Rokin uit 1347, die in 1908 werd afge­broken.

De Franse Kerk

Oorspronkelijk was De Papegaai een bij­kerk van de zogenaamde Franse Kerk uit 1662 aan de Nieuwe­zijds Voor­burg­wal 312, opnieuw gebouwd in 1733, gesloten in 1911 en afgebroken in 1912. Die kerk werd bezocht door de vele Franse en Italiaanse katholieken in Amsterdam en werd tot 1806 bediend door Franse Karmelieten.

De Franse Kerk aan de Nieuwe­zijds Voor­burg­wal 312 (toen nog de Boom­markt), vóór 1884.
De Nieuwe­zijds Voor­burg­wal was nog niet gedempt. Deze kerk werd in 1912 afgebroken.

Kerk De Papegaai Fotogalerij (juni & september 2021)