Beulingsloot

Deze korte gracht is een over­blijfsel van een oude af­waterings­sloot die eerst verder naar het westen lag. Nu loopt de gracht van het Singel tot de Heren­gracht, bij het Spui. Met een lengte van maar 50 m is de Beuling­sloot één van de kortste grachten in Amsterdam, gegraven rond 1600. De gracht was waarschijnlijk vernoemd naar Gerrit Jansz Beulinck, die hier rond 1660 woonde en die een uithang­bord had hangen met een beuling erop (een type worst).

De Beuling­sloot gezien vanaf de Beuling­sluis­brug op de Heren­gracht, in de richting van het Singel. Links de achter­kant van de huizen aan de Dubbele­worst­steeg, rechts de achter­kant van de huizen op de Beuling­straat (mei 2021).

Het is voor Amsterdamse begrippen een vreemde gracht, zonder kades. Rond 1600 heette dit de Heren­dwars­burg­wal — toen was de Heren­gracht de meest westelijke gracht van Amsterdam.

Onder de lens de Beuling­sloot op een kaart uit 1625 van Balthasar Florisz van Bercken­rode (detail).
Hier heet hij nog de Heere Dwars Burchwal.

Geen postcode

De gracht zelf heeft geen adres­sen: alle gebouwen die in het water staan zijn de achter­kanten van de huizen op de even­wijdige Beuling­straat aan de zuidkant, of van de Dubbele­worst­steeg aan de noord­kant.

Beuling­sloot gezien vanaf de Beuling­sluis­brug op de Heren­gracht, kijkend naar het Singel. Links de achterkant van de huizen op de Dubbele­worst­steeg, rechts de achterkant van de huizen aan de Beuling­straat (mei 2021).

Beulingstraat

De Beuling­straat — parallel aan de Beuling­sloot — werd aangelegd tijdens de stads­uit­breiding van 1585, toen de verdedigings­wallen aan de westkant van de stad werden vernieuwd. De straat is te zien op een kaart van Balthasar Florisz van Bercken­rode uit 1625. De Beuling­sloot heette toen nog de Heere Dwars Burchwal, dus het lijkt erop dat de gracht later naar de straat is vernoemd. Op twee na zijn alle gebouwen aan de Beuling­straat gemeente- of rijks­monumenten.

Beuling­straat, gezien vanaf de Heren­gracht naar het Singel. De huizen links staan aan de andere kant in het water van de Beuling­sloot (mei 2021).

Alleen de nummers 9 en 23 zijn geen monumenten. Beuling­straat 4 is een rijksmonument, een pakhuis van rond 1700, het gebouw loopt door tot aan de Beuling­sloot. Nummer 6A-L is een pakhuis uit de 17e of 18e eeuw, ook met de achterkant aan de Beuling­sloot.

De Beuling­straat, gezien vanaf nummer 10 naar het Singel toe (mei 2021).

Beuling­straat 8-10 is een gemeentelijk monument uit 1875, verbouwd in 1898 samen met de nummers 12 en 14. Deze werden later samen­gevoegd met de Heren­gracht 401, waar vanaf 1957 een culturele kring voor jongens was met de naam Castrum Peregrini, rond de Duitse dichter Wolfgang Frommel. Nadat uit onder­zoek was gebleken dat er nogal wat sexueel misbruik had plaats­gevonden in de Castrum Peregrini groep, veranderde de stichting in 2019 haar naam in H401.

Beuling­straat, gezien vanaf nummer 6 naar het Singel (mei 2021).

Beuling­straat 1-3 is een rijks­monument uit het einde van de 17e eeuw. Op nummer 1 is een gevel­steen uit de 17e eeuw te zien van een gouden ketel — die kwam van een gesloopt gebouw elders en werd daar in 1987 geplaatst. Beuling­straat 27, op de hoek van de Heren­gracht is ook een rijks­monument, de deur van de begane grond is op de Heren­gracht 403A. Op de Beuling­straat 11 zat sinds 1907 de katholieke stichting “Liefde­werk de Katechismus”. In 1985 namen de Jezuïeten het gebouw over, nu heet het Ignatius­huis.

Dubbele­worst­steeg

De Dubbele­worst­steeg is een bescheiden steegje tussen Singel en Heren­gracht met een vreemde naam, gerenoveerd in 2007 en vernoemd naar ene Lourens Dubbel­worst die hier in de 17e eeuw woonde. In 1660 heette dit nog de Steen­kopers­steeg. De zuid­kant van de steeg bestaat helemaal uit gemeente­lijke en rijks­monumenten. Het straat­naam­bordje hangt extra hoog zodat het niet steeds gestolen wordt.

Dubbele­worst­steeg gezien vanaf het Singel naar de Heren­gracht toe (mei 2021).

De steeg heeft aan de oneven kant nummers van 1 tot 25, de gevels beslaan de hele noord­kant van de steeg. Aan de zuid­kant (de even nummers) heb je alleen de nummers 2A en 2B, met de andere kant aan de Beuling­sloot. De Dubbele­worst­steeg 2A-B is een rijksmonument, een pakhuis van rond 1700. Aan de andere kant van de steeg is de zijgevel van de Heren­gracht 391-393.

Heren­gracht met de Dubbele­worst­steeg rechts (mei 2021).

Er was eerst nog een andere Dubbele­worst­steeg in Amsterdam, die in 1912 de naam Damrak­steeg kreeg. Het schijnt dat Lourens Dubbel­worst hier ook gewoond heeft op nummer 22 in het midden van de 17e eeuw. Lourens stierf in 1672 in het huis op de hoek van de Dubbele­worst­steeg en de Heren­gracht.

Dubbele­worst­steeg, gezien vanaf het Singel naar de Heren­gracht (mei 2021).

Er schijnt een herberg voor Friese schippers in de steeg te hebben gezeten, waar een uithang­bord hing met daarop “Graaf van Vrieslant” — er was ook nog een taveerne met veel klanten uit Groningen. Tegenover de steeg lag tot 1791 een afmeer­kade voor koop­vaardij­schepen die de Groninger Steiger heette.

Dubbele­worst­steeg straat­naam­bord, op de hoek van het Singel kijkend naar nummer 1 (mei 2021).