Amstel Hotel

Het luxueuze Amstel Hotel aan het Professor Tulp­plein, uit­kijkend over de Amstel bij de Sarphati­straat, werd ontworpen door architect Cornelis Outshoorn (die ook het Fodor gebouw ontwierp, nu het Foam Fotografie­museum). Gebouwd in opdracht van Samuel Sarphati, opende het Amstel Hotel in 1867 de deuren — helaas, Sarphati stierf in 1866 voordat het hotel open ging.

Volgens het originele ontwerp had het vier vleugels zullen krijgen, maar door langdurige problemen met de financiering werd er maar één van gebouwd. De ingang was oorspronkelijk aan de Sarphati­straat gepland maar kwam op het Professor Tulp­plein. Het hotel is een aantal keren van eigenaar gewisseld, maar wordt nog steeds beheerd door de Inter­Continental Hotels Groep.

Amstel Hotel gezien vanaf het water van de Amstel, kijkend naar de Sarphati­straat (juni 2020).

Samuel Sarphati

Samuel Sarphati (1813-1866) was een arts, chemicus en wel­doener van Portu­gees-Joodse afkomst. Sarphati was een bril­jante en gedreven man, vol ideeën en initia­tieven, die de inge­slapen stad flink wakker schudde, waarbij hij vaak met het bureau­cra­tische stads­bestuur botste. In de 19e eeuw was Amsterdam een stad die over zijn hoog­tij­dagen heen was, nog steeds fraai, maar met veel buurten die verarmd, ver­vallen en ver­vuild waren geworden.

Dr. Samuel Sarphati, portret door Sybrand Altmann (1822-1890) (Stads­archief Amsterdam).

Sarphati besteedde veel energie en moeite aan het verbeteren van de stad en van de leef­om­standig­heden van de bevolking. Hij speelde een belang­rijke rol in de groei en ontwik­keling van onder­wijs, gezond­heid, stads­planning en industrie, vorm gevend aan stads­uit­brei­dingen. Hij wilde de stad verfraaien en meer inter­nationaal prestige geven met projecten als het Paleis voor Volks­vlijt (helaas afgebrand in 1929) en het Amstel Hotel.

Zijn initia­tieven hielpen om de kwaliteit van leven in de stad te verbeteren — hij liet een brood­fabriek bouwen om voor goed­koper brood te zorgen en begon een vuilnis­ophaal­dienst. In de stad zijn de Sarphati­straat en het Sarphati­park naar hem vernoemd. Hij ligt begraven op de Portuguees-Israëlitische begraaf­plaats Beth Haim in Ouder­kerk aan de Amstel.

Gezicht vanuit het Amstel Hotel richting Hoge Sluis brug en het Paleis voor Volks­vlijt in 1890.

Een langzame start & belangrijke gasten

In de eerste jaren van het Amstel Hotel begon het toerisme nog maar net en het leek er dus op dat de investering nooit terug zou worden verdiend. Maar in 1870, toen de pionier van de fysio­therapie Johann Georg Mezger vanuit het hotel zijn praktijk begon, zorgde zijn toegenomen faam al snel voor veel patiënten en werd het hotel een kuuroord en bestemming voor konink­lijke en adel­lijke gasten vanuit de hele wereld.

In de moderne tijd heeft het hotel onder­dak geboden aan een keur aan beroemde gasten en pop- en rock­sterren. Tijdens het huwelijk van Prins Willem-Alexander en Máxima Zorreguieta in 2002 verbleven hier veel konink­lijke gasten, net als bij de troons­wisseling in 2013, toen Koning Willem-Alexander het stokje overnam van Koningin Beatrix.

De Amstel Hotel façade vanaf de rivier de Amstel (juni 2020).

Fysiotherapie in het Amstel Hotel

Johann Georg Mezger (1838-1909) was een arts en massage-therapeut die vanuit het Amstel Hotel werkte aan de gezond­heid van veel beroemde klanten. Zijn ouders waren uit Württemberg naar Amsterdam geëmi­greerd. Na een opleiding tot gymnastiek­leraar en zo in contact gekomen met heil­gymnastiek, volgde hij een opleiding tot arts in Leiden. Zijn therapieën bleken heel succesvol — nadat hij de zoon van Koning Willem III met succes had behandeld, groeide zijn faam en kreeg hij zijn eerste konink­lijke onder­scheiding.

Portret van de arts Johann Georg Mezger door Petrus Johannes Arendzen, 1886 (Rijks­museum).

Van 1870 tot 1888 behandelde Mezger een groot aantal konink­lijke en adel­lijke klanten in het Amstel Hotel, waar hij de eerste jaren ook woonde. Hij behandelde in 1871 de 13 jaar oude Prins Gustav (later Koning van Zweden), waardoor zijn roem nog meer toenam. Hij kreeg dan ook steeds meer cliënten, waaronder ook Keizerin Elisabeth van Oostenrijk (Sisi), baron Lionel Walter Rothschild, Keizerin Eugénie van Frankrijk (de vrouw van Napoleon III), Koningin Elisabeth zu Wied van Roemenië en professor in de letter­kunde J.A. Alber­dingk Thijm.

Amstel Hotel gezien vanaf de rivier de Amstel (juni 2020).

Bij een grote restauratie van het Amstel Hotel in 1992 werden de façade, het dak, de ornamenten, beelden en ramen vernieuwd, waarbij de oor­spronke­lijke kleuren werden terug­gebracht van toen het hotel werd gebouwd. Alles werd uit­ge­voerd in de oor­spronke­lijke materialen. Getrouwe kopieën van de acht leeuwen op elke hoek van het dak, die ooit verdwenen waren, werden ook terug­geplaatst.

Website van het Amstel Hotel: https://www.amstelhotel.com/nl/